"اپیستاکسیس" (Epistaxis) اصطلاح پزشکی برای خون دماغ است. خونریزی بینی، به معنای از دست دادن خون از بافتی است که داخل بینی شما را می پوشاند و می تواند در یک یا هر دو سوراخ بینی رخ دهد. در واقع ترکیبی از هوای خشک و رگ های خونی ریز که سطح داخلی بینی شما را می پوشانند ، اغلب باعث خونریزی بینی می شوند. اقدامات ساده ای برای درمان و پیشگیری از آنها وجود دارد. اگرچه خون دماغ آزاردهنده است، اما معمولاً دلیلی برای نگرانی نیست.
بینی شما دارای رگ های خونی ریز زیادی است. این رگ ها به گرم شدن و مرطوب شدن هوایی که تنفس می کنید کمک می کنند. وقتی هوا از بینی شما عبور می کند، می تواند رگ های خونی شما را خشک و تحریک کند. این باعث می شود که آنها به راحتی آسیب ببینند و باعث خونریزی بینی شوند. هر کسی ممکن است خون دماغ بشود. با این حال، برخی افراد بیشتر در معرض خونریزی بینی هستند. آنها عبارتند از:
- کودکان بین دو تا 10 سال : هوای خشک، سرماخوردگی، آلرژی و .. ، کودکان را مستعد خونریزی بینی می کند.
- افراد بین 45 تا 80 سال :این افراد بیشتر در معرض فشار خون بالا، سخت شدن دیواره شریان ها یا اختلالات خونریزی هستند.
- افراد باردار: رگ‌های خونی در بینی ، در دوران بارداری منبسط می‌شوند، که فشار بیشتری بر رگ‌های خونی ظریف در پوشش داخلی بینی وارد می‌کند.
- افرادی که از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنند: این داروها شامل آسپرین و وارفارین هستند.
- افرادی که اختلالات انعقادی خون دارند: اینها شامل هموفیلی و بیماری فون ویلبراند است.
انواع خون دماغ
خونریزی بینی قدامی: خونریزی قدامی ، از جلوی بینی در قسمت پایینی دیواره شروع می شود که دو طرف بینی شما (سپتوم) را از هم جدا می کند. مویرگ ها و رگ های خونی کوچک در این ناحیه جلویی بینی شکننده هستند و می توانند به راحتی بشکنند و خونریزی کنند. این شایع ترین نوع خونریزی بینی است و معمولاً جدی نیست. این خونریزی های بینی در کودکان شایع تر است. معمولاً می توانید این خونریزی های بینی را در خانه درمان کنید.
خونریزی بینی خلفی: خون دماغ خلفی ، در عمق بینی شما رخ می دهد. خونریزی در رگ های خونی بزرگتر در قسمت پشت بینی نزدیک گلو باعث این نوع از خونریزی می شود و می تواند منجر به خونریزی شدید از پشت گلو شود. ممکن است برای این نوع خونریزی بینی فوراً به مراقبت های پزشکی نیاز داشته باشید. این نوع خونریزی در بزرگسالان بیشتر دیده می شود.
علائم خونریزی بینی چیست؟
بیشتر اوقات، شما هیچ علامت دیگری به جز خونی که از بینی شما می آید نخواهید داشت. اگر خونریزی بینی پشتی داشته باشید، ممکن است مقداری خون از پشت گلو به معده شما تخلیه شود. این می تواند باعث ایجاد طعم بد در پشت گلو شود و احساس تهوع در شما ایجاد کند.
دلایل خونریزی بینی چیست؟
- آب و هوای گرم و کم رطوبت : شایع ترین علت خونریزی بینی هوای خشک است که باعث می شود که غشای بینی شما خشک شود و پوسته پوسته یا ترک بخورد. این باعث می شود هنگام کشیدن بینی احتمال خونریزی بیشتر شود. همچنین ممکن است پس از وارد کردن یک شی در بینی یا آسیب دیدن بینی و یا صورت، خونریزی بینی را تجربه کنید.
- عفونت‌ها : سرماخوردگی (عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی) و سینوزیت، به‌ویژه دوره‌هایی که باعث عطسه، سرفه و کشیدن مکرر بینی می‌شوند.
- آلرژی: رینیت آلرژیک و غیر آلرژیک (التهاب پوشش بینی).
- داروهای رقیق کننده خون : داروهایی مانند آسپرین، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، وارفارین و غیره.
- مواد مخدر : کوکائین و سایر داروهایی که از طریق بینی خود استنشاق می کنید.
- محرک های شیمیایی : مواد شیمیایی موجود در مواد شستشو، دودهای شیمیایی در محل کار و سایر بوهای قوی.
- ارتفاعات بالا : با افزایش ارتفاع ، هوا رقیق‌تر (کمبود اکسیژن) و خشک تر می‌شود.
- انحراف سپتوم : شکل غیر طبیعی دیواره ای که دو طرف بینی شما را از هم جدا می کند.
- اسپری های بینی : استفاده مکرر از اسپری های بینی و داروها برای درمان خارش، گرفتگی یا آبریزش بینی. این داروها : آنتی هیستامین ها و ضد احتقان ها ، می توانند غشای بینی شما را خشک کنند.
علل کمتر شایع خونریزی بینی عبارتند از:
- مصرف الکل
- اختلالات خونریزی مانند هموفیلی یا بیماری فون ویلبراند
- فشار خون بالا
- آترواسکلروز
- جراحی صورت و بینی
- تومورهای بینی
- پولیپ بینی
- ترومبوسیتوپنی ایمنی
- سرطان خون
- تلانژکتازی هموراژیک ارثی
- بارداری
چگونه از خونریزی بینی در خانه جلوگیری کنیم؟
- صاف بنشینید و بدن و سر خود را کمی به جلو خم کنید. این کار از جریان خون در گلو جلوگیری می کند که می تواند باعث تهوع، استفراغ و اسهال شود. (دراز نکشید و سرتان را بین پاهایتان قرار ندهید.)
- از طریق دهان نفس بکشید.
- با استفاده از انگشت شست و اشاره، قسمت نرم بینی خود را به هم نزدیک کنید. فشار دهید. حداقل به مدت پنج دقیقه به طور مداوم بینی خود را بفشارید تا بررسی کنید که آیا خونریزی متوقف شده است یا خیر. اگر همچنان بینی شما خونریزی می کند، ۱۰ دقیقه دیگر به فشار دادن بینی خود ادامه دهید.
- یک کیسه یخ را روی پل بینی خود قرار دهید که به باریک شدن رگ های خونی کمک می کند و خونریزی را کاهش می دهد.
- می توانید یک اسپری ضد احتقان بدون نسخه مانند اکسی متازولین را به محل خونریزی بینی خود اسپری کنید و سپس به بینی خود فشار وارد کنید. شما نباید از این اسپری های ضد احتقان موضعی برای مدت طولانی یا بیشتر از ۷ روز استفاده کنید. انجام این کار می تواند باعث افزایش احتمال خونریزی بینی شود.
- پس از توقف خونریزی، خم نشوید، بینی خود را فشار ندهید ویا چیز سنگین بلند نکنید . برای چند روز بینی خود را دستکاری نکنید.
چه زمانی باید در مورد خونریزی بینی به پزشک مراجعه کنم؟
- شما مدام خون دماغ می شوید.
- علائم کم خونی مانند احساس ضعف، خستگی و یا تنگی نفس دارید.
- یک کودک زیر ۲ سال دارید که دچار خونریزی بینی شده است.
- شما داروهای رقیق کننده خون (مانند آسپرین یا وارفارین) مصرف می کنید یا دچار اختلال انعقاد خون هستید و خونریزی متوقف نمی شود.
- شما دچار خونریزی بینی می شوید که به نظر می رسد با شروع یک داروی جدید رخ داده است.
- شما دچار خونریزی بینی می شوید و همچنین متوجه کبودی غیرعادی در سراسر بدن می شوید. این ترکیب ممکن است نشان دهنده وضعیت جدی تری مانند اختلال انعقاد خون (هموفیلی) یا تومور بینی باشد.
چگونه از خونریزی بینی پیشگیری کنیم ؟
شما همیشه نمی توانید از خون دماغ شدن جلوگیری کنید، اما کارهای خاصی وجود دارد که می توانید برای کاهش احتمال ابتلا به آن انجام دهید:
- داخل بینی خود را مرطوب نگه دارید. خشکی می تواند باعث خونریزی بینی شود. از یک اسپره شستشوی بینی نمکی استفاده کنید. اسپری کردن آن در سوراخ های بینی به مرطوب نگه داشتن داخل بینی کمک می کند.
- خانه خود را مرطوب نگه دارید. یک دستگاه بخور روشن کنید تا رطوبت هوا را افزایش دهد.
- سیگار نکشید، سیگار کشیدن می تواند داخل بینی شما را تحریک کرده و آن را خشک کند.
- بینی خود را نکشید و همچنین آن را خیلی محکم دستکاری نکنید.
- اگر کودک شما دچار خونریزی بینی می شود، ناخن های او را کوتاه نگه دارید و او را از دست زدن به بینی خود منع کنید.
- از داروهای سرماخوردگی و آلرژی زیاد استفاده نکنید. اینها می توانند بینی شما را خشک کنند. در برخی موارد، برخی داروها می توانند باعث خونریزی بینی یا تشدید آن شوند.
آیا لخته شدن خون در خونریزی بینی طبیعی است؟
لخته های خون توده های خونی هستند که در واکنش به رگ خونی آسیب دیده تشکیل می شوند. لخته شدن خون از خونریزی بیش از حد در هنگام آسیب دیدن رگ خونی جلوگیری می کند. هنگامی که بینی خود را برای جلوگیری از خونریزی بینی فشار می دهید، خون شروع به لخته شدن می کند.
علت سردرد و خونریزی بینی چیست؟
عوامل محیطی و سبک زندگی می توانند در بروز سردرد و خونریزی بینی نقش داشته باشند. پاره شدن رگ های خونی کوچک در بینی، به خصوص زمانی که خشک شده است، آسان است. انحراف سپتوم، یا جابجایی دیواره در بینی، یکی از علل شایع هر دو علامت است. همراه با سردرد و خونریزی بینی، انحراف تیغه بینی می تواند باعث انسداد یک یا هر دو سوراخ بینی، درد صورت و تنفس پر سر و صدا در هنگام خواب شود.اگر سپتوم انحرافی داشته باشید، احتمال بیشتری برای ابتلا به عفونت های سینوسی وجود دارد، جایی که گرفتگی بینی و سردرد ناشی از آن است. این عفونت ها همچنین ممکن است با تحریک مداوم حفره بینی منجر به خونریزی های مکرر بینی شوند.
علت خونریزی بینی در هنگام خواب چیست؟
دلایل خونریزی بینی در هنگام خواب مانند دلایلی است که در طول روز رخ می دهد، غشای بینی خشک شده ناشی از هوای خشک، آلرژی ها و عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی که به غشای ظریف بینی شما آسیب می رساند. خوابیدن با سر به پهلو نیز ممکن است فشار مستقیمی به حفره بینی شما وارد کند و ممکن است دلیل دیگری برای خونریزی بینی در شب باشد.
آیا می توانم بعد از خونریزی بینی آب بنوشم؟
پس از خونریزی بینی باید مقدار زیادی مایعات بنوشید. گزینه های خوب شامل آب، آب میوه و سایر مایعات بدون کافئین است. بعد از اینکه اپیستاکسی را تجربه کردید، ممکن است مقداری خون از پشت گلو به معده شما تخلیه شود. این ممکن است به شما طعم بدی در پشت گلو بدهد یا حالت تهوع در شما ایجاد کند. اما نوشیدن آب بر خونریزی بینی تأثیر نمی گذارد.
خونریزی های مکرر بینی
اگر خونریزی بینی به صورت مکرر ادامه یابد، باید به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی(ENT) مراجعه کنید، زیرا باید علت آن را فهمید و درمان را شروع کرد. به عنوان مثال، اگر علت عفونت مداوم باشد، پزشک ممکن است پماد یا داروی آنتی بیوتیک تجویز کند. گاهی اوقات رگ ایجاد کننده خونریزی بینی، نیاز به کوتر دارد، که در بسیاری از موارد می تواند با خیال راحت توسط پزشک متخصص گوش و حلق و بینی با بی حسی موضعی انجام شود.
کوتر بینی(Nasal Cautery)
کوتر بینی ممکن است برای متوقف کردن یا جلوگیری از خونریزی بینی توصیه شود. اگر آندوسکوپی بتواند قسمت خاصی از بینی را که مشکل ایجاد می کند شناسایی کند، سپس می توان رگ خونی مورد نظر را کوتر یا آب بندی کرد.کوتر بینی یک روش ساده است که می تواند با بی حسی موضعی توسط متخصص گوش و حلق و بینی انجام شود. پزشک ابتدا یک بی حس کننده موضعی را در سوراخ بینی اسپری می کند تا داخل بینی شما بی حس شود. یک چوب با پوشش نیترات نقره یا دستگاه الکتروکوتر را به مدت ده ثانیه روی نقطه خونریزی فشار می دهد. سپس رگ خونی بسته می شود.
